Китобхона

Шахсе гурусна буд ва наздаш карам овараданд. Ӯ бори аввал буд, ки карам медид.
Бо худ гуфт: Ҳатман мевае даруни ин баргҳо қарор дорад.
Аввалин баргро канд то ба мева расад, аммо боз барги дигаре падид омад ва зери он барг, баги дигаре...
Боз бо худ гуфт: Ҳатман меваи арзишмандест, ки даруни ин қадар баргҳо пинҳон аст.
Гуруснагиаш бештар шуд ва бо суръати бештар баргҳоро меканад ва канор мегузошт.
Вақте баргҳо тамом шуданд, мутаваҷҷеҳ шуд, ки мевае мавҷуд нест. Он гоҳ донист, ки карам, маҷмуае аз ҳамин баргҳост.
--------------

Рӯзе як мард, аз назди хонае мегузашт, ки он ҷо дарахтеро дид. Он дарахт қариб, ки пурра латтапеч буд, зеро мардуми он маҳалла ба навдаҳои он латтаеро мебастанд ва аз ӯ талаби хоҳишҳои худро мекарданд. Муттаассифона ингуна дарахтон ва мазорҳо дар баъзе аз маҳаллаҳои мо низ вуҷуд доранд.
Он мард, ки хело марди боимону баномус буд, баъд аз он ки дарахтро дид ният кард, ки ҳозир ба хона меравам ва табарро гирифта ин дарахтро решакан мекунам, зеро вай мардумро гумроҳ карда истодааст.

Як донишманд падар чор писар дошт. Падар барои он ки ба онҳо дарси ҳаёт омӯзад, ки тасмими шитобкорона қабул накунанд ва рӯякӣ набошанд, падар онҳоро ба дидани дарахти бузурге дар водии дур фиристод.
Писари калонӣ зимистон, дуюмаш дар баҳор, сеюмаш тобистон ва хурдӣ дар тирамоҳ рафт.
Вақте ки ҳама дарахтро диданд, падарашон аз онҳо пурсид:
«Биёед, ҳар яки шумо дарахтеро, ки дидед, як-як тавсиф кунед», гуфт ӯ.
Писари калонӣ:
— Дарахт хеле хунук ва хушк аст, — гуфт у.
Баъдӣ:
— Дарахт барги сабз дорад, — гуфт у.
Сеюм:

Асбсаворе...марди чулоқеро сари роҳи худ дид, ки аз ӯ кӯмак мехост ва марди савор дилаш ба ҳоли ӯ сӯхт.
Аз асб пиёда шуд ва ӯро аз ҷо баланд кард ва рӯйи асб гузошт то ӯро ба мақсад бирасонад.
Марди чулоқ вақте бар асб савор шуд даҳанаи асбро кашид ва гуфт:
Асбро бурдам ва бо асб гурехт.
Аммо пеш аз он ки дур шавад соҳиби асб дод зад ту танҳо асбро набурдӣ "ҷавонмардӣ"-ро ҳам бурдӣ.
Асб моли ту; аммо гӯш кун бубин чӣ мегӯям
Марди чулоқ асбро нигоҳ дошт марди савор гуфт: ҳаргиз ба ҳеч кас нагӯ чи гуна асбро ба даст овардӣ;